บุคคลเปรียบด้วยโคถึก 4 จำพวกเหล่านี้ มีปรากฏอยู่ใน
โลก

อรรถกถาบุคคลผู้เปรียบเทียบด้วยโคถึก 4 จำพวก

พึงทราบโคถึกก่อน โคตัวใด ย่อมรบกวน คือย่อมทำฝูงโคพวกตน
ให้กลัว แต่สงบเสงี่ยม มีปกติเป็นสุขในฝูงโคหมู่อื่น โคตัวนี้ ชื่อว่าเป็นโค
ดุร้ายในพวกของตนแต่ไม่ดุร้ายในโคพวกอื่น แม้บุคคลก็เช่นกัน เบียดเบียน
ทิ่มแทงบริษัทของตน มีการร้องเรียกด้วยถ้อยคำหยาบคาย แต่เป็นผู้สงบเสงี่ยม
ประพฤติถ่อมตนในบริษัทผู้อื่น ชื่อว่าเป็นเหมือนโคที่ดุร้ายในฝูงตน แต่ไม่
ดุร้ายในโคฝูงอื่น ๆ บุคคลแม้ที่เหลือ บัณฑิตพึงทราบโดยนัยนี้. ก็ในนิทเทส-
วาระในคำว่า "อุพฺเพชิตา โหติ" นี้ ได้แก่ การกระทบกระทั่ง การเสียด
แทง คือการทำอาการให้ตกใจกลัวนั่นแหละ.

บรรดาบุคคลเหล่านั้น บุคคลเปรียบด้วยอสรพิษ 4 จำพวก
เป็นไฉน ?
[123] อสรพิษ 4 จำพวก
อสรพิษมีพิษแล่นเร็ว แต่มีพิษไม่ร้าย 1.
อสรพิษมีพิษร้าย แต่พิษไม่แล่นเร็ว 1.
อสรพิษมีพิษแล่นเร็วด้วย มีพิษร้ายด้วย 1.
อสรพิษมีพิษไม่แล่นเร็วด้วย มีพิษไม่ร้ายด้วย 1.